اثر کاشت کورتیزول و تری یدو تیرونین (t3) بر رشد و توسعه گنادی، سطوح استروئید های جنسی و محتوی کورتیزول تخمک در فیل ماهی پرورشی

سیکل تولید مثلی در ماهیان خاویاری بر خلاف بسیاری از ماهیان استخوانی دارای مراحلی است که بعضا کامل شدن برخی از این مراحل، به زمان طولانی نیاز دارد. در این بین، توقف توسعه گنادی در مرحله پیش زرده گیری در شرایط پرورشی به مدت طولانی می تواند تولید خاویار و یا تکثیر مصنوعی این ماهیان با ارزش را در محیط اسارت محدود سازد. با توجه به اهمیت این ماهیان از نقطه نظر اکولوژیک و تولید خاویار، اثر مطلوب یا مضر برخی هورمون های درگیر در سیستم تولید مثلی، خصوصا در مرحله پیش زرده گیری هنوز شناسایی نشده است. لذا این مطالعه با هدف بررسی اثرات کاشت هورمون های کورتیزول و تری یدوتیرونین (t3) بر رشد و توسعه گنادی، سطوح استروئیدهای جنسی و محتوای این هورمون ها در بافت تخمدان فیل ماهیان (huso huso) ماده پرورشی انجام پذیرفت. در این مطالعه، پنج گروه آزمایشی و پنج عدد ماهی به ازای هر گروه در نظر گرفته شد. تیمار های آزمایش شامل تیمار شاهد (دریافت کننده کپسول های حاوی کره کاکائو)، سطح پایین کورتیزول (c5؛ 5 میلی گرم کورتیزول به ازای هر کیلو گرم وزن بدن + کره کاکائو)، سطح بالای کورتیزول (c50؛ 50 میلی گرم کورتیزول به ازای هر کیلو گرم وزن بدن + کره کاکائو)، سطح پایین t3 (t1؛ 1 میلی گرم t3 به ازای هر کیلو گرم وزن بدن + کره کاکائو) و سطح بالای t3 (t10؛ 10 میلی گرم t3 به ازای هر کیلو گرم وزن بدن + کره کاکائو) بودند. کپسول های حاوی هورمون-کره کاکائو، به صورت داخل صفاقی در بدن فیل ماهیان پرورشی سه ساله در مرحله پیش زرده گیری (وزن متوسط 1/67 ± 6913 گرم) هر 6 هفته و به مدت شش ماه از بهمن 88 تا مرداد 89 کاشته شدند. تغییرات هورمون کورتیزول و شاخص های استرسی (acth، گلوکز و کلسترول)، هورمون های تیروئیدی (t4، t3 و t3:t4) و استروئیدهای جنسی (تستوسترون و استرادیول) در شروع آزمایش و سه هفته پس از هر مرحله ایمپلنت اندازه گیری شدند. تغییرات شاخص های بافت شناسی تخمک (قطر و مساحت تخمک، قطر و مساحت هسته، نسبت مساحت هسته به مساحت تخمک) در شروع و پایان دوره آزمایش تعیین گردیدند. همچنین محتوای کورتیزول و t3 تخمدان در انتهای دوره آزمایش مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد غلظت کورتیزول سرم خون در ماهیان تیمار شده با کورتیزول وابسته به دوز هورمون نبود و بیشترین غلظت آن در ماهیان تیمار c5 مشاهده شد. اختلاف معنی داری درغلظت acth بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد. غلظت گلوکز در ماهیان تیمار شده با کورتیزول به طور معنی داری بالاتر از تیمار شاهد بود. غلظت کلسترول سرم خون ماهیان تیمار c50 افزایش معنی داری را نسبت به گروه های آزمایشی شاهد و c5 نشان داد. تغییرات معنی داری در غلظت هورمون های تیروئیدی در ماهیان تیمار شده با هورمون t3 مشاهده شد. کاهش معنی داری در غلظت تستوسترون و استرادیول در ماهیان تیمار c50 مشاهده شد. غلظت تستوسترون سرم خون ماهیان تیمار t10 به طور معنی داری در پایان دوره افزایش یافت در حالیکه استرادیول سرم کاهش معنی داری را نشان داد. اختلاف معنی داری در شاخص های بافت شناسی تخمک در تیمارهای آزمایشی مشاهده نشد. محتوای کورتیزول و t3 تخمدان وابسته به دوز هورمون های ایمپلنت شده بود. در پایان دوره آزمایش، کمترین شاخص های رشد (wg،sgr و cf) در ماهیان تیمار شده با دوز بالای کورتیزول اندازه گیری شد در حالیکه ایمپلنت هورمون کورتیزول در دوزهای پایین، اثرات تحریک کننده ای روی رشد داشت. وزن نهایی ماهیان تیمار t1 به طور معنی داری از گروه شاهد بیشتر بود. نتایج این مطالعات نشان داد استرس مزمن ناشی از کاشت کورتیزول می تواند از استروئید زایی، رشد گنادها و رشد سوماتیک ماهی جلوگیری کند در حالیکه ایمپلنت t3 در دوزهای فیزیولوژیک قادر است سبب ایجاد تحریک و اثرات مثبت بر رشد سوماتیک و گنادها در این گونه گردد.